Tsiknopempti. Czy zastanawialiście się kiedyś czy w Grecji obchodzi się Tłusty Czwartek? Jeżeli tak to odpowiedź brzmi: NIE! W Grecji zamiast Tłustego Czwartku mamy Dymny Czwartek! Dlaczego Dymny Czwartek, kiedy się go obchodzi i jakich ma przeciwników dowiecie się w tym artykule!
Grecki okres karnawału – czyli okres 3 tygodni przed Kathara Deftera – rozkłada się na 3 tygodnie, z których każdy ma inną nazwę. Pierwszy tydzień to PROFONI (gr. Προφωνή) związany ze zwiastowaniem ludziom, że rozpoczął się karnawał. Drugi tydzień zwany jest KREATINH (gr. Κρεατινή / κρέας [czyt. kreas] – mięso), gdyż w tym tygodniu chrześcijanie jedzą mięso. Z kolei trzeci tydzień to TIRINI (gr. Τυρινή / τυρί [czyt. tiri] – ser), jako że w tym tygodniu ludzie spożywają nabiał. Ogólnie wszystkie 3 tygodnie przed postem, są bardzo świątecznym czasem, podczas którego wskazana jest większa ilość jedzenia niż zwykle z uwagi na nadchodzący wielkimi krokami, 40-dniowy post.
W tygodniu KREATINI, dniami postnymi w których nadal obowiązuje post mięsny to środa i piątek. Natomiast czwartek jest dniem poniekąd w środku tego tygodnia, w którym można (a nawet trzeba) skonsumować większe niż zazwyczaj ilości mięsa. Przyjmuje się, że właśnie dlatego to czwartek został wybrany na dzień, kiedy karnawał jest odczuwalny bardziej niż do tej pory a spożywcza “rozpusta” dozwolona każdemu! 🙂
Zwyczaj nakazuje przyrządzenie tego mięsa na grillu na świeżym powietrzu. Już od wczesnych porannych godzin, na ulicach miast i w większości wiosek, w powietrzu rozchodzi się dym o zapachu grillowanego mięsa. Uważa się, że zapach dymu ze spalanego drzewa w połączeniu z tłuszczem mięsa jest zapachem, któremu bardzo trudno się oprzeć. W języku greckim, ten dym nazywa się tsikna (gr. τσίκνα), stad też nazwa tego dnia – Tsiknopempti (τσίκνα + Πέμπτη, dym + czwartek). Przyjmuje się też, że tego dnia rozpoczynają się wszelkie uroczystości związane z karnawałem.
Co zatem jedzą Grecy w tym dniu? Wszystko co można wrzucić na grill w połączeniu z przeróżnymi sosami (oczywiście tzatziki musi być!), dipami, sałatkami i na cokolwiek mają ochotę!
TSIKNOPEMPTI – ZWYCZAJE W RÓŻNYCH REGIONACH
KERKYRA (KORFU)
Na starówce mieście Korfu odbywają się tak zwane Korfiatika Petegoletsia, czyli inaczej Plotki lub Pete Golia. Petegoletsa, petegoulio, jak nazywają ją Korfioci, to nic innego jak dobrze znana plotka. Petegoletsa odbywa się wieczorem w Tsiknopempti, na Piazza w pobliżu lokalizacji “Koukounara”, w mieście Korfu.
PATRA
W Patras mamy zwyczaj Koulourou. Giannoula Koulourou błędnie wierzy, że admirał Wilson jest w niej szaleńczo zakochany i że zamierza się z nią ożenić. Dlatego przebiera się za pannę młodą i w eskorcie mieszkańców Patry udaje się na spotkanie ze swoim ukochanym w porcie. Wokół niej mieszkańcy Patry bawią się jej wybrykami
SERRES
W Serres w solniskach rozpala się wielkie ogniska, do których po upieczeniu mięsa przeskakują nad nimi. W końcu ktoś z grupy z poczuciem humoru przejmuje “swatanie”, mieszając przy tym węgle patykiem.
KOMMOTINI
W Komotini pali się kurczaka, który zostanie zjedzony w najbliższą niedzielę (Apokreo). W tym dniu narzeczeni wymieniają się jadalnymi prezentami. Narzeczony wysyła swojej narzeczonej kurczaka, kurko, a ona wysyła baklawę i wypchaną kurę. Wszystko to realizuje przysłowie, że “miłość przechodzi przez żołądek”.
TEBY
W Tebach rozpoczyna się “wesele góralskie”, które rozpoczyna się swataniem dwojga młodych ludzi, kontynuuje ślub i kończy się w Czysty Poniedziałek wraz z przebiegiem posagów panny młodej i ucztą szwagrów.
HERAKLEIO
W Heraklionie na Krecie młodzi i starzy chodzą w przebraniu po ulicach i placach miasta, śpiewając i tańcząc.
IOS
W Ios, wieczorem w Tsiknopempti przebierańcy przepasani owczymi dzwonkami przekraczają Chorę (czyli stolicę miasta) i odwiedzają domy i sklepy.
POROS
Na Poros tradycja nakazuje młodym ludziom kraść. . . spaghetti, które włożą pod poduszkę, aby zobaczyć, kogo poślubią.
PELOPONEZ
Na całym Peloponezie ubijają wieprzowinę, z której wytwarzają różne inne potrawy, w tym gęste, krewetki, kiełbasy, śmietanę wieprzową i solone.
SKOPELOS
Na Skopelos mieszkańcy spotykają się w Pefkos, aby kontynuować biesiadowanie i święto w ogóle.
KIEDY WYPADA DYMNY CZWARTEK W NASTĘPNYCH LATACH?
- 2025: 20 LUTEGO
- 2026: 12 LUTEGO
- 2027: 11 MARCA
- 2028: 24 LUTEGO
- 2029: 15 LUTEGO
- 2030: 7 MARCA
- 2031: 20 LUTEGO
- 2032: 11 MARCA
- 2033: 3 MARCA
- 2034: 16 LUTEGO
TSIKNOPEMPTI – PRZECIWNICY
Tsiknopempti od jakiegoś czasu ma także swoich przeciwników. Zwyczajowi Tsiknopempti i jedzeniu mięsa w ogóle sprzeciwia się organizacja “Obywatele na rzecz Praw Natury i Życia” (POFYZO), która popiera ideologię “antyszowinizmu gatunkowego”, która jest skierowana przeciwko łamaniu praw zwierząt.
Źródła:
- https://www.sansimera.gr/articles/492
- https://www.news247.gr/ellada/tsiknopempti-giati-onomastike-etsi-ta-ethima-ana-tin-ellada/